Zorunlu göç bir insan hakkıdır. Her insan yaşam hakkının ihlâl edilme -yani öldürülme- tehdidinden korunmak için göç edebilme hürriyetine sahiptir. Göç akışında göçmenin güvenliğinin sağlanması kadar göç yolunun da emniyetinin tesis edilebilmesi de esas... Nitekim özellikle uluslararası sınırların göçmenlerin birçoğunun karşılaştıkları zor koşullar nedeniyle hayatlarını kaybedebilecekleri tehlikelerle dolu olduğunu ifade etmek gerekiyor. Bu sınırlar aynı zamanda mülteci haklarının da ihlal edilebileceği kilit noktalar mahiyetinde.
Bu nedenle Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, göç akışında siyasi karar alıcılar, sivil toplum kuruluşları ve göçmenler nezdindeki insan hakları farkındalığını artırabilmek için “Uluslararası Sınırlarda İnsan Hakları Üzerine Öneri Prensip ve Rehberler” başlıklı rehber metnini yayımladı.
Uluslararası Mülteci Hakları Derneği olarak uluslararası sınırlarda mülteci haklarını önceleyen BM metninin öne çıkan ilkelerini Lea Fournier’in kaleminden Türkçe göç literatürüne kazandırmak istedik. İki ayrı bölümden oluşan rapor ilk bölümde uluslararası sınırlarda yetkililerin tutumunu insan hakların öncelenmesi, ayrımcılık karşıtlığı ve yardım etme-zarardan koruma olmak üzere üç ilke şemsiyesinde ele alıyor. İkinci bölümde ise uluslararası kamuoyuna sınır geçişlerinde insan hakları ilkelerinin göz ardı edilmemesi için 10 soruda bir rehber sunuyor:
1- İnsan Haklarının Korunması ve Pekiştirilmesi İçin Neler Yapabiliriz?
2- Mülteciler İçin Yasal ve Siyasi Çerçeveyi Nasıl Oluşturabiliriz?
3- İnsan Haklarına Riayette Yeterlilik İçin Ne Yapabiliriz?
4- Kurtarma ve Müdahalede İnsan Haklarına Saygı Nasıl Sağlanır?
5- Acil Yardım Bağlamında İnsan Haklarına Saygı Nasıl Sağlanır?
6- Tarama ve Mülakat Sürecine İnsan Haklarına Riayet Nasıl Sağlanır?
7- Kimlik Saptama ve Yönlendirmede Nelere Dikkat Edilmelidir?
8- Gözaltı Nasıl Önlenir?
9- Mültecilere İnsan Hakları Temelli bir Geri Göndermeyi Nasıl Mümkün Kılabiliriz?
10- İş Birliği ve Koordinasyon İçerisinde Nasıl Çalışılır?
