Türkiye-Suriye sınırında duvarların dibindeki Azez’de insanlar yaklaşık 10 yıldır yeni bir hayatı mümkün kılmaya çalışıyorlar. Saha mülakatlarına göre yetişkinler bölgedeki zorlu koşullara göreceli olarak alışmış olsa da küçük çocukların bağışıklıkları maalesef henüz çok zayıf. Azez’de sürdürülebilir bir ekonomi henüz tesis edilmiş değil ve insani yardıma halen ihtiyaç bulunuyor. Güneydeki PYD saldırıları ise insanları korku içinde yaşamaya mahkum bırakıyor.
Azez, güvenli bölge ve İdlip’in geleceği için aslında bir kesit mahiyetinde. Azez’in tüm sorunları Suriye’nin sorunlarıyla paralel. Meseleye elbette öncelikle bütüncül yaklaşmak gerekiyor. Kısa vadede hem Suriye’de çözüm mümkün değil hem de konvansiyonel [klasik] Suriye haritasını yeniden tesis etmek olanaklı görülmüyor. Önümüzdeki on yıl için Suriye’nin devlet yapılanmasına ilişkin çeşitli senaryolar var fakat birden çok aktörün varlık gösterdiği Suriye’de, hakimiyet bölgelerindeki egemenlik paylaşımı bir otorite altında birleşebilecek gibi gözükmüyor. Bu durum parçalanma riskini de beraberinde getiriyor. Batılı uluslararası toplum nezdinde on yıl öncesinin üniter Suriye haritası varsayımı devam ediyor. Bu durum Esed’in mevcudiyetini devam ettirmesi nedeniyle bölgedeki diğer aktörlerin meşruiyetini tartışmaya açık hale getiriyor. Bir yandan Suriye’ye sınırı olan devletler de kendi güvenlik kaygılarını gözetirken; söz konusu çalkantıda sıkışan temel özne ise “insan” oluyor.
Azez’de;
- Bebekler için başta vitaminler, mamalar, bezler ve hijyen malzemeleri olmak üzere insani yardım ihtiyacı devam ediyor.
- Yetişkinler için Azez’de bir gelecek tahayyülü çok zayıf. Bölgedeki güvenlik endişesi güneyden gelen füze saldırıları nedeniyle devam ediyor.
- Uzun vadede Türkiye’nin bölgedeki varlığının sonuçlarını göz önünde bulunduracak bir siyasi stratejiye ihtiyaç var. Aksi taktirde Azez’in de içinde olduğu güvenli bölge hattı Türkiye için kronik bir dış politika yükünü de beraberinde getirebilir.
Suriye’den yaklaşık 7 milyon kişi göç etti. Henüz göç edemeyenlerin bir kısmı da Suriye’nin kuzey sınırında. Azez ise Türkiye’nin sınır hattındaki parçalardan biri. Yaklaşık 300 bin kişilik nüfus, bir zamanlar verimli zeytin tarlalarının bulunduğu yere çadırlar ve briket taşlarından evler inşa etmek zorunda kaldı. Fakat bu göç bile onların güvenlik kaygılarını henüz giderebilmiş değil.
